Ortodonti Hastaları İçin

1. Tel Tedavisi Gören Hastalara Öneriler
2. Hareketli Plaklarla Tedavi Gören Hastalara Öneriler
   
3. Ortodontik Tedavide Acil Durumlar
   
4. Ortodontik Tedavide Ağız Bakımı

1) Tel Tedavisi Gören Hastalara Öneriler

Ağız Hijyeninin Sağlanması:
Tedavide kullanılan braketler ve ark telleri yiyecek artıklarının tutunması için bir zemin hazırlar. Bu gıda artıkları braketler etrafından uzaklaştırılmadığında , bakteri plağı içerisindeki zararlı mikroorganizmalar dişleri çürütücü ve braket altında kalan diş minesinin yapısını değiştirici etki gösterirler. Tedavi sonunda braket altında kalan alanda çürük ve/veya white spot lezyon denilen beyaz lekelenmelere neden olurlar. Bunların yanı sıra dişetlerinde kanama ile kendini gösteren dişeti iltihabı da oluşur. Bu problemlerin çözümü ekstra zaman ve maliyet getirerek tedavi süresini uzatacaktır.
Tüm bu komplikasyonları önlemek için yemeklerden hemen sonra, özel ortodontik diş fırçaları ile dişlerinizi fırçalamanız yeterlidir. Fırçalama işlemi teller üzerinde gıda artığı kalmayana kadar sürmelidir. Dişlerinizi nasıl fırçalamanız gerektiği ortodontistiniz tarafından ilk tedavi seansınızda anlatılacaktır.

Beslenme Tarzında Değişiklikler:
Braketlerin koparak ortodontik tedavi süresinin uzamaması için beslenme tarzında ufak değişiklikler yapılmalıdır. Aksi halde braketler sık sık kopacak, tedavi süresi - maliyeti artacak ve sık tekrarlanan yapıştırma işlemleri mineyi olumsuz etkileyecektir. Beslenmede aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir;

- Gıdalar ısırılmamalı, her çeşit yiyecek keserek ve koparılarak küçük lokmalar halinde yenmelidir.
- Sert gıdalardan kaçınılmalıdır. (Havuç,elma,leblebi,sokak simidi,patlamış mısır ekmek-pide-pizza kenarı vb.)
- Yapışkan gıdalardan kaçınılmalıdır. ( Sakız, lokum, jelibon,karamelli çikolatalar vb.)
- Çekirdekli yiyeceklerin çekirdekleri çıkartılarak yenmelidir.( Erik, zeytin, kiraz vb)
- Asitli içecekler tüketilmemeli, çok zorda kalınırsa pipetle içilmelidir.
- Kabuklu ve sert çerezler yenmemelidir.
- Estetik braket kullanıyorsanız çay, kahve vb. boyayıcı gıda ve içeceklerin tüketimi azltılmalıdır.

Randevulara Uyum :
Ortodontik tedavi, uzun süren disiplin ve sabır isteyen bir uygulamadır. Hekiminizin belirlediği 4-6 hafta aralıklı kontrol seanslarınızı kaçırmayınız. Aksi halde dişlerinize uygulanan kuvvetler kontrolsüz kalacak ve tedavi süreniz uzayacaktır. Hasta - hekim işbirliği istenilen seviyede olursa tedavinin başarısı artar ve tedaviden makul bir sürede sonuç alınabilir.

Doktorunuzun takmanızı istediği elastik vb. ortodontik aygıtları hekimin istediği süre ve şekilde kullanınız: Aksi halde tedaviniz aksayacak ve tedavi süreniz uzayacaktır.

Braketlerinizin takıldığı ilk hafta umutsuzluğa kapılmayınız: Braketlerin takıldığı ilk hafta genellikle tedavinin en zor dönemidir. Çünkü braketlerin temas ettiği yanak - dudak içi gibi bölgelerde hafif düzeyde ağrı ve yaralanmalar olabilir. Şikâyetlerinizi azaltmak için size verilen özel mumları kullanabilir ve ilgili bölgelere hekiminizin önerdiği kremleri sürebilirsiniz. Tellerin dişlere uyguladığı basınç sonucu dişlerde hassasiyet, ağrı ve hafif sallanmalar olması normaldir. Bu şikâyetler bir hafta, en fazla on gün süre içinde kaybolacaktır. Tedavi süresince ağrı kesici olarak aspirin ve türevi ilaçlar kullanmayınız çünkü bu grup ilaçlar diş hareketlerinizi yavaşlatarak tedavi sürenizi uzatabilir.

2) Hareketli Plaklarla Tedavi Gören Hastalara Öneriler

Apareylerinizin takıldığı ilk hafta moralinizi bozmayın:
Apareylerin ilk takıldığı günlerde ağızda tükrük birikimi ve konuşma bozukluğu görülebilir. Bunlar ilk hafta içerisinde normale dönecektir. Konuşma, yüksek sesle okuma ve şarkı söyleme egzersizleri yaparak apareylerinize daha hızlı alışabilirsiniz.

Apareylerinizin kullanım sürelerine uyun:
Apareylerin kullanım süresi çok önemlidir. Çünkü apareylerin ortodontik bozukluğu düzeltebilmeleri için belirli bir kullanım süresine ihtiyaçları vardır. Apareylerin hekimin önerdiği saat ve şekilde kullanılması hedeflenen sürede tedavinizin bitmesini sağlayacaktır. Apareylerin önerilen süreden daha az veya önerilenden daha farklı şekilde kullanılması tedavi edici özelliklerini ortadan kaldırır veya azaltır. Bu da tedavinizin durması veya tedavi sürenizin uzaması anlamına gelir.

Apareylerinizin temizliğine dikkat edin:
Dişler fırçalandıktan sonra apareyler de fırçalanmalı ve bu işlem günde en az iki kez gerçekleştirilmelidir. Buna ek olarak aparey temizleyici efervesan tabletler de kullanılabilir. Aksi halde apareyler üzerinde biriken mikroorganizmalar apareylerin ve ağzın kötü kokmasına yol açar, ayrıca boğaz enfeksiyonlarına ve dişeti hastalıklarına zemin hazırlar.

Apareylerinizi yemek yerken çıkarın:
Ortodontistiniz aksini belirtmediyse yemeklerden önce mutlaka ağız içi plaklarınızı çıkartın.

Apareylerinizi çıkarttığınızda size verilen özel kutuların içine koyun:
Apareyler ağızdan çıkartıldığı an mutlaka aparey kutusu içine konulmalı ve tekrar kullanıma kadar orada saklanmalıdır. Asla peçeteye sarılarak çantaya, cebe atılmamalı veya masa üzerine bırakılmamalıdırlar. Peçeteye sarılıp etrafa bırakılan apareyler çöp sanılarak atılırlar. Cep veya çantaya kutusu olmadan konulan apareyler de kırılırlar. Apareylerin kaybolması veya kırılması halinde acilen doktorunuzla temasa geçin.

Apareyiniz acıtıyor veya ağzınıza tam oturmuyorsa hemen doktorunuzu arayın:
Apareylerin acıtması ve ağıza tam oturmaması, apareyinizi önerilen şekilde ve sürede kullanmadığınızı gösterir. Çoğu kez apareylerin yeniden ayarlanması gerekir. Bu durumlarda apareyinizi kendiniz ayarlamaya çalışmayın ve acilen ortodontistinizle temasa geçin.

3) Ortodontik Tedavide Acil Durumlar

Ortodontik tedavide bazen aşağıdaki durumlar oluşabilmektedir ve çoğu sorunun çözümü çok acil değildir. Önemli olan hangi durumda ne yapacağınızı bilmek ve durumdan hekiminizi en kısa sürede haberdar etmektir. Ortodontistiniz oluşan probleme göre sizi yönlendirecektir.

AĞRI:
Tellerin veya apareylerin dişlere uyguladığı kuvvet ve basınç sonucu dişlerde hassasiyet, ağrı ve hafif sallanmalar olması beklenen bir durumdur. Ortodontik tedaviye başladığınız ilk hafta ve 4-6 haftada bir yapılan kontrol randevuları sonrasında oluşabilir. Bu şikâyetler zamanla azalarak kaybolur.Bu süreçte asetilsalisilik asit türevi ( aspirin) hariç ağrı kesiciler kullanılabilir. Uzun süren ve geçmeyen ağrı durumlarında ortodontistinizle temasa geçiniz.

BRAKETLERİN VE/ VEYA BANTLARIN ÇIKMASI :
Sabit ortodontik tedavi süresince yiyecekler ısırılmamalı ve küçük lokmalar halinde yenmeli, sert- yapışkan - çekirdekli gıdalar yenmemeli, kola gibi asitli içecekler içilmemelidir. Bu kurallara uyulmadığında bant ve braketler çıkar.
Çıkan bant veya braket yanağı- dudağı acıtıyorsa, tahrişi önlemek için hekiminizin verdiği koruyucu mumla bölgenin üzerini kapatın. Hemen ortodontistinizle temasa geçin. Randevunuza gelirken çıkan bant veya braketi mutlaka yanınızda getirin.

TELLERİN KIRILMASI, BATMASI:
Sabit ortodontik tedavide gereken beslenme değişikliklerine uyulmazsa ark telleri kırılabilir veya kayarak yanaklara batabilir. Ark tellerinin kırılması veya yerlerinden kayarak uzun kalıp yanaklara batması halinde batan bölgelere koruyucu mum koyun ve ortodontistinizi arayın.

ALLERJİ:
Çok nadir de olsa bazı bireyler tedavide kullanılan metallere ve elastiklere alerjik reaksiyon gösterebilmektedir. Metallere ve/veya lastik bazlı ürünlere alerjiniz varsa lütfen durumunuzu tedavi öncesinde ortodontistinizle paylaşınız. Durumunuzdan haberdar olmadan tedaviye başladıysanız ve tedaviye başladıktan sonra döküntü,kızarıklık,kaşıntı gibi şikayetleriniz olursa acilen ortodontistinizle temasa geçiniz.

DİŞETİNDE KANAMA VE ŞİŞLİK:
Dişetinde kanama ve şişlik oluşumu beklenen bir durum değildir. Dişlerin önerilen şekilde ve sıklıkta fırçalanmaması sonucu gelişen dişeti iltihabının göstergesidir. Dişler kanamaya rağmen ısrarla ve özenle fırçalanmalıdır. Ortodontistiniz size ekstra ağız gargaraları ve jeller önerilebilir. Eğer dişler fırçalanmamaya devam edilirse problem artarak devam edecek ve daha zahmetli ve masraflı dişeti tedavileri ve operasyonları devreye girecektir. Bunları önlemek size bağlıdır ve hekiminizin önerdiği şekil vesıklıkta diş fırçalamak ile mümkündür.

ÇENE EKLEMİNDE AĞRI:
Ortodontik tedaviler esnasında nadiren de olsa çene eklemlerinde ağrı ve ses oluşumu izlenebilmektedir. Böyle bir sorunla karşılaştığınızda hemen ortodontistinizle temasa geçiniz.

APAREYLERİN ACITMASI VEYA AĞIZA TAM OTURMAMASI:
Apareylerin acıtması ve ağıza tam oturmaması, apareyinizi önerilen şekilde ve sürede kullanmadığınızı gösterir. Çoğu kez apareylerin yeniden ayarlanması gerekir. Bu durumlarda apareyinizi kendiniz ayarlamaya çalışmayın ve ortodontistinizle temasa geçin.

APAREYLERİN KIRILMASI VEYA KAYBEDİLMESİ:
Apareylerin kırılması ve kaybolmaları halinde tamiri veya yeniden yapılması gerekir bu nedenle hemen ortodontistinizle temasa geçmelisiniz. Kırılan apareylerinizi asla yapıştırıcısı maddelerle kendiniz yapıştırmaya çalışmayınız. Çünkü apareye daha çok zarar vererek tamir olabilecekse de tamir olamaz hale getirebilirsiniz.

4) Ortodontik Tedavide Ağız Bakımı

Diş telleri gıdaların tutunmasına sebep olur ve normal fırçalarla bunların giderilmesi zordur. Bu nedenle dişler her yemekten sonra ortodontik diş fırçası ve ara yüz fırçası ile fırçalanmalı, günde 1 kez de diş ipi kullanılmalıdır.
Ortodontik diş fırçaları dişetinden dişe doğru süpürme hareketleri ile kullanılmalıdırlar.Fırçalama esnasında özellikle dişetleri ile braketler arasındaki alanı iyi temizlemeye dikkat etmek gerekir. İdeal diş fırçalama süresi 3 dakikadır.
Ortodontik diş fırçasını kullandıktan sonra braketlerin aralarında kalan alanlar ara yüz fırçaları ile temizlenmelidir. Ara yüz fırçaları dikey yönde kullanılmalıdır.
Dişlerin yan temas yüzeylerini temizlemek için de günde en az bir kez diş ipi kullanımı önerilir. Diş macunu olarak florürlü macunlar tercih edilmelidir.